13.11 | Początek | projekcja filmu

Zrealizowany w ograniczającym ekranową przestrzeń formacie 1:33 Początek umiejętnie wykorzystuje napięcie między tym, co w kadrze, a tym, co poza nim – i chodzi tu zarówno o ludzkie, jak i boskie interwencje. Dea Kulumbegashvili umieściła akcję swojego debiutu w odizolowanej gruzińskiej wsi. Jego bohaterkę zamyka w czterech ścianach domu, w których kobietę dodatkowo ograniczają reguły życia religijnego, co potęguje wrażenie alienacji i obcości. Jakby tego było mało, Yana jest żoną lidera tutejszej wspólnoty Świadków Jehowy, odrzucanej i prześladowanej mniejszości (choć jej członkowie stąd pochodzą). W pojemnym, inspirowanym kinem Carlosa Reygadasa (producent wykonawczy), Chantal Akerman i Michaela Hanekego filmie gruzińska reżyserka eksploruje kwestie obcości (we wspólnocie, własnym domu, ale i własnym ciele), gra atmosferą terroru i sięgając po religijny wątek męczeństwa, bada granice poświęcenia. Choć okoliczności ograniczają Yanę niczym ciasny kadr, kobieta pracowicie poszerza granice swojej wewnętrznej wolności, czyniąc Początek jednym z najbardziej prowokacyjnych i dojrzałych debiutów ostatnich lat.

Małgorzata Sadowska

14.11 | Czysta sztuka | projekcja filmu

Zagadkowy artysta zjawia się w różnych częściach Mińska. Rozkłada płótno i zaczyna malować. Spod jego pędzla wychodzą tajemnicze figury geometryczne, prostokąty i kwadraty… Na ulicach miasta toczy się życie. Zaciekawieni przechodnie spontanicznie podchodzą do malarza i pytają, co tworzy. Mężczyzna nie zdradza tajemnicy, w odpowiedzi pytając, co sami widzą na płótnie. Krok po kroku coraz bliżej poznajemy artystę. To Zahar Kudin, jeden z bardziej obiecujących białoruskich malarzy. Czym są prostokąty i kwadraty, które maluje i dlaczego to robi…? Rozwiązanie zagadki dla wielu będzie zaskoczeniem… Film o współczesnej Białorusi pokazanej od strony ulicy. Uchyla rąbka tajemnicy „ostatniej dyktatury Europy”.

23.10 | Pola walki | debata

5 lipca 2021 r. w centrum Tbilisi odbył się wspierany przez nacjonalistów i cerkiewny kler protest przeciwko Paradzie Równości. Doszło do brutalnego ataku na operatora telewizji Pirveli, który kilka dni później zmarł na skutek doznanych obrażeń. Odwołanie Parady Równości i trwająca od lat czynna dyskryminacja ruchu LGBTQiA to kolejne – po manipulacji wynikami wyborów w 2020 roku –  ataki gruzińskiej partii rządzącej na prawa człowieka i demokrację.

Represje wobec niezależnych dziennikarzy i aktywistów oraz przemoc wobec protestujących obywateli to zaledwie część poważnego rozłamu społecznego na Białorusi. Spowodowany wyborczym patem kryzys wyszedł poza jej granice i stał się problemem ponadregionalnym. Władze uprawiają retorykę antyzachodnią, likwidują struktury społeczeństwa obywatelskiego, przejmują ogólnokrajowe media.

Układy sił i monopole, walki i strategie, interesy i zyski – obserwując dzisiejszą sytuację w Europie Wschodniej widzimy pole walki. Jakie są motywacje i – przede wszystkim – wartości stron? Czym bądź kim straszą władze i przeciwko komu stosują mechanizmy obronne kraju? Jak manifestować swój opór w momencie, gdy jedynie uległość jest gwarantem bezpieczeństwa? Czy polaryzacja społeczna będzie narastać, czy istnieje szansa na neutralizację skrajnych postaw w niedalekiej przyszłości? Czy instytucje kultury mogą być przestrzenią wolną od politycznych napięć? I wreszcie – jaka w tym wszystkim jest rola sztuki?

Przy okazji powołania AURORY. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy Teatr Polski w Bydgoszczy rozpoczyna cykl debat, poruszający najbardziej newralgiczne tematy współczesnej rzeczywistości.  Będziemy rozmawiać z przedstawicielami i przedstawicielkami świata kultury i sztuki, specjalistami i specjalistkami z zakresu mediów, praw człowieka i aktywizmu. Do debaty POLA WALKI, która odbędzie się 23 października 2021 r., zaprosiliśmy następujące osoby:

Davit Gabunia – dramaturg, redaktor i tłumacz tekstów z języka angielskiego i szwedzkiego (Wydawnictwo Bakur Sulakauri), scenarzysta i producent telewizyjny (talk show analityczny RED ZONE, serial “Sztuczne Oddychanie” – 48 odcinków), koordynator międzynarodowych programów edukacyjnych i projektów medialnych (Women’s NGO Taso Foundation, Gruziński Dom Pisarza), kierownik literacki w Royal District Theatre (Tbilisi).

Data Tavadze – wybitny reżyser młodego pokolenia z Gruzji. Studiował aktorstwo, od 2008 roku pracuje jako reżyser w Royal District Theatre. Realizuje spektakle łączące klasyczne dramaty i mity z problematyką współczesną, zdobywając liczne nagrody.

Anzhela Krashevskaya – założycielka i dyrektorka Centrum Sztuk Wizualnych i Performatywnych Art Corporation. Do niedawna Centrum Art Corporation był głównym organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Filmowego “Listapad” oraz Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego “TEART” oraz niezależnym producentem teatralnym. TEART przez wiele lat był najważniejszym teatralnym wydarzeniem na Białorusi, posiadającym własny showcase, niezależną selekcję, program edukacyjny i własne produkcje.

Taciana Niadbaj – białoruska poetka, tłumaczka, koordynatorka projektów kulturalnych, m.in. Nagrody im. Jerzego Giedroycia, wice-przewodnicząca białoruskiego PEN-clubu.

Marius Ivaškevičius – litewski prozaik i dramatopisarz. Zadebiutował w 1996 roku tomem opowiadań „Komu dziatek” („Kam vaiku”), w 1998 roku wydał powieść „Historia z chmury” („Istorija iš debesies”; polskie wydanie 2001). Pisze scenariusze filmowe i teatralne, reżyseruje.

 

Prowadzenie debaty:

dr Katarzyna Kasia ­- filozofka, absolwentka Wydziału Filozofii i Socjologii UW, stypendystka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Włoskiej i The Kościuszko Foundation, visiting scholar w Princeton University. Prodziekan Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autorka książki Rzemiosło formowania. Luigiego Pareysona estetyka formatywności, tłumaczka tekstów włoskich filozofów (Pareyson, Vattimo i in.). Stała współpracowniczka „Kultury liberalnej”, członkini zespołu redakcyjnego „Przeglądu filozoficzno-literackiego”, często komentuje w mediach bieżące wydarzenia polityczne. W Akademii Sztuk Pięknych prowadzi zajęcia z historii filozofii, estetyki i filozofii kultury z ele-mentami antropologii. Pod jej kierunkiem powstało w tej uczelni kilkadziesiąt znakomitych teoretycznych prac dyplomowych i licencjackich. Kierowniczka Katedry Teorii Kultury, prodziekan Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

dr Paweł Sztarbowski – ukończył filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, studiował Wiedzę o Teatrze w Akademii Teatralnej w Warszawie, w Instytucie Sztuki PAN obronił dysertację doktorską „Teatr i Solidarność. O teatrze wspólnoty”, pisaną pod kierunkiem prof. Krystyny Duniec. W latach 2006-2011 pracował w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego na stanowisku kierownika działu promocji teatru, a w latach 2011-2014 w Teatrze Polskim w Bydgoszczy na stanowisku zastępcy dyrektora ds. programowych i dyrektora programowego Festiwalu Prapremier. Od września 2014 pracuje w Teatrze Powszechnym w Warszawie na stanowisku zastępcy dyrektora ds. programowych.

 

 

 

16.10 | WhoTestDJ | koncert

Po premierze spektaklu „Radio Prudok”, białoruskiego Teatru Kupałowcy, w ramach Festiwalu Prapremier, zapraszamy państwa na afterparty do Mózgu, gdzie wystąpi
Aleksandr Barsukov – artysta białoruski mieszkający w Warszawie, występujący pod pseudonimem WhoTestDJ.
Kolekcjoner płyt i muzyki nietypowej. Założyciel wielogatunkowej platformy zrzeszającej artystów głęboko zanurzonych w świecie undergroundowej muzyki elektronicznej o nazwie Planet48. Zwolennik głębokiego i trippowego brzmienia w muzyce.

 

Festiwal Prapremier Odzyskiwanie | 3.10.2021

3.10 | 5.10 | 6.10 | Przemiany

„Przemiany” – spektakl o dorastaniu dla młodzieży i dorosłych. Swój nowy spektakl reżyser Michał Borczuch opiera na tytułowych „Przemianach” Owidiusza, aktorskich improwizacjach oraz tekście Joanny Bednarczyk, który powstał we współpracy z młodzieżą zaangażowaną w proces twórczy spektaklu.

Dziewczyna strąca z półek antyczne wazony. Chłopak potrąca niewinnych przechodniów, czubkiem głowy
zaczepia o zwisający konar nad wejściem do domu. Dziewczyna rozsadza rzeczywistość bezczelnie
prychając, jednak rzeczywistość udaje, że nic się nie dzieje i konsekwentnie pomija niezborność
taktownym milczeniem. Dziewczyna zachodzi w ciążę, chłopak rozbija auto o przydrożne drzewo,
dziewczyna dostaje się na wymarzone studia, a chłopak postanawia uciec z domu i zamieszkać
z przyjacielem poznanym w klubie.

Dorastanie to wariactwo. Tak naprawdę tylko nastolatek w chwili dojrzewania wie, co ma w głowie. Rosną
kończyny górne i dolne, układ nerwowy nie nadąża za ciągle zmieniającym się kształtem ciała, nie ogarnia
jego współrzędnych, wysyła impulsy na oślep, kompletnie zdezorientowany gdzie kończy się ręka, gdzie
zaczyna kark i głowa? Układ nerwowy tego nie wie, skazując swojego gospodarza na pokraczny taniec
uniemożliwiający spokojne chodzenie. Hormony buzują. Wszystko dzieje się szybko i gwałtownie,
a zmieniają się nie tyle okoliczności, co cały człowiek. Jego ciało i umysł. Na żadnym innym etapie życia
człowiek nie ulega przemianom tak potężnym, jak w okresie dorastania. Czy jednak my się zmieniamy,
czy zdejmujemy maski, które pokazaliśmy ludziom wokół nas? Czy przemiana jest konieczna? Czy
do przemiany konieczna jest samotność?

„Przemiany” Owidiusza są punktem wyjścia dla spektaklu Michała Borczucha, którego głównym tematem
jest dorastanie. Do udziału w tworzeniu przedstawienia zaproszono nastoletnie osoby z Bydgoszczy
i Warszawy oraz wychowanków domu dziecka w Szamocinie, z którymi reżyser rozwijał w ostatnich latach
szereg projektów teatralnych.

 

Spektakl jest koprodukcją Teatru Studio z Teatrem Polskim w Bydgoszczy oraz Festiwalem Mała Boska Komedia w Krakowie i Teatrem Łaźnia Nowa.

PROGRAM DO SPEKTAKLU

16.10 | 17.10 | Radio Prudok

„Radio Prudok” – to historia dozorcy Teatru Kupałowskiego, pisarza Andrieja Horwata, który przeniósł się z miasta na wieś, żeby odbudować dom swojego dziadka. Zaczął pisać dziennik, który stał się podstawą dla książki, na podstawie której powstał scenariusz spektaklu. Spektakl opowiada
o poszukiwaniu siebie i przeprowadzce, powrocie do prostego życia. Wieś jest ukazana jako inna planeta, odrębny kosmos. Spektakl został zrealizowany w Teatrze Kupałowskim w maju 2018. Nigdy nie był prezentowany na żadnym festiwalu. Przy wsparciu partnerów odbyło się „poleskie tourne” po miastach: Brześć, Pińsk, Kalinowicze, Gomel. W ciągu niecałych dwóch lat spektakl został zagrany około 80 razy. Cieszył się sprzedażą na poziomie 100% i zajmował pod tym względem pierwsze miejsce – pomimo tego, że był grany na scenie kameralnej, stał się liderem, jeśli chodzi o sprzedaż.

Kupałowcy to artyści byłego zespołu Narodowego Teatru im. Janki Kupały w Mińsku, który dotychczas był główną sceną teatralną na Białorusi. Po sfałszowaniu wyborów prezydenckich
w sierpniu 2020, teatr praktycznie przestał istnieć. Po tym, jak dyrektor teatru Pavieł Łatuška otwarcie poparł antyrządowe protesty, został odwołany ze swojego stanowiska, a większość zespołu artystycznego złożyła wymówienia. Artyści teatru utworzyli niezależną grupę teatralną “Kupałowcy”, której celem jest podtrzymanie najlepszych tradycji Teatru Kupałowskiego w nowej formie.

 

 

18.10 | AntyMedea | szkic sceniczny

Anty-Medea jest Medeą naszej epoki. Jednak nowość tkwi w tym, co było istotne dla Eurypidesa 25 wieków temu: w strachu przed obcymi. Moralność selektywna. Selekcja ludzi według ich przynależności do „cywilizowanej” przestrzeni.

Anty-Medea to opowieść o kobiecie, która musi zostać wygnana z zamurowanej i zamkniętej w sobie Europy, bo świat jest jeszcze bardziej zamknięty i przerażony niż jeszcze kilka lat temu. Współczucie jest tylko retoryczne, a nie skuteczne. Cywilizacja patrzy na akty opresji jak postronny obserwator.

Lasha Bugadze – finalista Aurory. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy

Informacja o autorze:

Lasha Bugadze, urodzony w 1977 roku, jest pisarzem i dramaturgiem z Gruzji. Pięciokrotny laureat głównej nagrody literackiej w Gruzji – SABA Awards, przyznawanej w różnych latach. Jego sztuki odniosły sukces w Europie. „When they’re attacking Taxi Drivers” („Kiedy atakują taksówkarzy”) zdobyła regionalną nagrodę BBC Radio-play (2007); “The Navigator” („Nawigator”) został ogłoszony najlepszym słuchowiskiem radiowym roku i zdobył pierwszą nagrodę (2011); „The President Has Come to See You” („Prezydent przyjechał do ciebie”) został wystawiony w Royal-Court Theaterw Londynie (2013); Paryż był gospodarzem publicznego czytania mono-dramatu Bugadze “Putin’s Mother” (“Matka Putina”) (2014), który od tego czasu był wystawiany na Ukrainie. Bugadze został laureatem Nagrody UE za “Lysistrata” („Lizystrata”) (Teatr Rustaveli, premiera 2016). Na Targach Książki we Frankfurcie (Gruzja – kraj gościnny) Bugadze zdobył nagrodę dla najlepszej powieści roku za „Small country” („Mały kraj”) (Saba, 2018). Jego teksty zostały przetłumaczone na 10 języków.

19.10 | Matka Gorkiego | szkic sceniczny

Historia kilku pokoleń kobiet pochodzących spod Ługańska, niewielkiej miejscowości na granicy Ukrainy z Rosją. Bohaterki wspominają swoje dzieciństwo, rodzinę, sąsiadów oraz wydarzenia historyczne, które miały wpływ na życie ich bliskich. Poruszają temat traum dorastania, które przypadły na okres pieriestrojki – czas potężnych przemian systemu komunistycznego ZSRR.

Akcja sztuki zaczyna się w latach 70., kiedy Dianka idzie tańczyć do klubu i poznaje przystojnego Greka. Niebawem Grek odchodzi, bo nie może dogadać się z rodzicami Dianki, miejscowymi burżujami, którzy handlują pomidorami. Dianka rodzi pięknego syna Żenię i od tego czasu jej życie nabiera sensu. Żenia choć święty nie jest, dla Dianki jest całym światem.

Lena Laguszonkowa  – finalistka Aurory. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy

Informacja o autorce:

Lena Laguszonkowa urodziła się w miejscowości Stanica Ługańska (Ukraina). Absolwentka wydziału historii Ługańskiego Państwowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki. Jeszcze w dzieciństwie podejmowała próby pisania poezji i prozy, ale zniszczyła cały dorobek z tamtego czasu. Debiutowała jako dramatopisarka w 2018 sztuką BAZA, opowiadającą o kobietach i prostytucji, podczas festiwalu „Tydzień sztuki aktualnej” (Тиждень актуальной пьесы).

Współpracuje z Młodym teatrem oraz teatrem PostPlay. Uczestniczy w dwóch warsztatach i współkuratoruje laboratorium Narodowego Stowarzyszenia Teatralnych Działaczy Ukrainy. Laureatka konkursów „Tydzień sztuki aktualnej” (Тиждень актуальной пьесы) i Drama.UA. Dotychczas napisała 8 sztuk. Sztuka pt. „Czapajew i Wasilisa” o dekomunizacji i przemocy wśród nastolatków jest wystawiana w teatrze „Berezil” w Charkowie. W Odessie, w teatrze im. W. Wasilko planowane jest wystawienie musicalu „Plaga” – o pandemii w Londynie w XVII wieku.

Planowane jest także wystawienie sztuki „Hernán Cortés i pozostali” o konkwistadorach i postkolonialnych traumach. Lena Laguszonkowa pracowała nad adaptacją tekstów Bjorgesa, Bułhakowa, Szekspira Marqueza dla teatrów w Kijowie oraz w innych miastach Ukrainy. W niedalekiej przyszłości chciałaby napisać o Ługańsku, gdzie studiowała i mieszkała przez siedem lat, a także o gejszach i nocy św. Bartłomieja.