Festiwal Prapremier 2023

„Przemiany” – spektakl o dorastaniu dla młodzieży i dorosłych. Swój nowy spektakl reżyser Michał Borczuch opiera na tytułowych „Przemianach” Owidiusza, aktorskich improwizacjach oraz tekście Joanny Bednarczyk, który powstał we współpracy z młodzieżą zaangażowaną w proces twórczy spektaklu.

Dziewczyna strąca z półek antyczne wazony. Chłopak potrąca niewinnych przechodniów, czubkiem głowy
zaczepia o zwisający konar nad wejściem do domu. Dziewczyna rozsadza rzeczywistość bezczelnie
prychając, jednak rzeczywistość udaje, że nic się nie dzieje i konsekwentnie pomija niezborność
taktownym milczeniem. Dziewczyna zachodzi w ciążę, chłopak rozbija auto o przydrożne drzewo,
dziewczyna dostaje się na wymarzone studia, a chłopak postanawia uciec z domu i zamieszkać
z przyjacielem poznanym w klubie.
Dorastanie to wariactwo. Tak naprawdę tylko nastolatek w chwili dojrzewania wie, co ma w głowie. Rosną
kończyny górne i dolne, układ nerwowy nie nadąża za ciągle zmieniającym się kształtem ciała, nie ogarnia
jego współrzędnych, wysyła impulsy na oślep, kompletnie zdezorientowany – gdzie kończy się ręka, gdzie
zaczyna kark i głowa? Układ nerwowy tego nie wie, skazując swojego gospodarza na pokraczny taniec
uniemożliwiający spokojne chodzenie. Hormony buzują. Wszystko dzieje się szybko i gwałtownie,
a zmieniają się nie tyle okoliczności, co cały człowiek. Jego ciało i umysł. Na żadnym innym etapie życia
człowiek nie ulega przemianom tak potężnym, jak w okresie dorastania. Czy jednak my się zmieniamy,
czy zdejmujemy maski, które pokazaliśmy ludziom wokół nas? Czy przemiana jest konieczna? Czy
do przemiany konieczna jest samotność?
„Przemiany” Owidiusza są punktem wyjścia dla spektaklu Michała Borczucha, którego głównym tematem
jest dorastanie. Do udziału w tworzeniu przedstawienia zaproszono nastoletnie osoby z Bydgoszczy
i Warszawy oraz wychowanków domu dziecka w Szamocinie, z którymi reżyser rozwijał w ostatnich latach
szereg projektów teatralnych.

Spektakl jest koprodukcją Teatru Studio z Teatrem Polskim w Bydgoszczy oraz Festiwalem Mała Boska Komedia w Krakowie i Teatrem Łaźnia Nowa.

PROGRAM DO SPEKTAKLU

„Radio Prudok” – to historia dozorcy Teatru Kupałowskiego, pisarza Andrieja Horwata, który przeniósł się z miasta na wieś, żeby odbudować dom swojego dziadka. Zaczął pisać dziennik, który stał się podstawą dla książki, na podstawie której powstał scenariusz spektaklu. Spektakl opowiada
o poszukiwaniu siebie i przeprowadzce, powrocie do prostego życia. Wieś jest ukazana jako inna planeta, odrębny kosmos. Spektakl został zrealizowany w Teatrze Kupałowskim w maju 2018. Nigdy nie był prezentowany na żadnym festiwalu. Przy wsparciu partnerów odbyło się „poleskie tourne” po miastach: Brześć, Pińsk, Kalinowicze, Gomel. W ciągu niecałych dwóch lat spektakl został zagrany około 80 razy. Cieszył się sprzedażą na poziomie 100% i zajmował pod tym względem pierwsze miejsce – pomimo tego, że był grany na scenie kameralnej, stał się liderem, jeśli chodzi o sprzedaż.

Kupałowcy to artyści byłego zespołu Narodowego Teatru im. Janki Kupały w Mińsku, który dotychczas był główną sceną teatralną na Białorusi. Po sfałszowaniu wyborów prezydenckich
w sierpniu 2020, teatr praktycznie przestał istnieć. Po tym, jak dyrektor teatru Pavieł Łatuška otwarcie poparł antyrządowe protesty, został odwołany ze swojego stanowiska, a większość zespołu artystycznego złożyła wymówienia. Artyści teatru utworzyli niezależną grupę teatralną “Kupałowcy”, której celem jest podtrzymanie najlepszych tradycji Teatru Kupałowskiego w nowej formie.

Anty-Medea jest Medeą naszej epoki. Jednak nowość tkwi w tym, co było istotne dla Eurypidesa 25 wieków temu: w strachu przed obcymi. Moralność selektywna. Selekcja ludzi według ich przynależności do „cywilizowanej” przestrzeni.

Anty-Medea to opowieść o kobiecie, która musi zostać wygnana z zamurowanej i zamkniętej w sobie Europy, bo świat jest jeszcze bardziej zamknięty i przerażony niż jeszcze kilka lat temu. Współczucie jest tylko retoryczne, a nie skuteczne. Cywilizacja patrzy na akty opresji jak postronny obserwator.

Lasha Bugadze – finalista Aurory. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy

Informacja o autorze:

Lasha Bugadze, urodzony w 1977 roku, jest pisarzem i dramaturgiem z Gruzji. Pięciokrotny laureat głównej nagrody literackiej w Gruzji – SABA Awards, przyznawanej w różnych latach. Jego sztuki odniosły sukces w Europie. „When they’re attacking Taxi Drivers” („Kiedy atakują taksówkarzy”) zdobyła regionalną nagrodę BBC Radio-play (2007); “The Navigator” („Nawigator”) został ogłoszony najlepszym słuchowiskiem radiowym roku i zdobył pierwszą nagrodę (2011); „The President Has Come to See You” („Prezydent przyjechał do ciebie”) został wystawiony w Royal-Court Theaterw Londynie (2013); Paryż był gospodarzem publicznego czytania mono-dramatu Bugadze “Putin’s Mother” (“Matka Putina”) (2014), który od tego czasu był wystawiany na Ukrainie. Bugadze został laureatem Nagrody UE za “Lysistrata” („Lizystrata”) (Teatr Rustaveli, premiera 2016). Na Targach Książki we Frankfurcie (Gruzja – kraj gościnny) Bugadze zdobył nagrodę dla najlepszej powieści roku za „Small country” („Mały kraj”) (Saba, 2018). Jego teksty zostały przetłumaczone na 10 języków.

Historia kilku pokoleń kobiet pochodzących spod Ługańska, niewielkiej miejscowości na granicy Ukrainy z Rosją. Bohaterki wspominają swoje dzieciństwo, rodzinę, sąsiadów oraz wydarzenia historyczne, które miały wpływ na życie ich bliskich. Poruszają temat traum dorastania, które przypadły na okres pieriestrojki – czas potężnych przemian systemu komunistycznego ZSRR.

Akcja sztuki zaczyna się w latach 70., kiedy Dianka idzie tańczyć do klubu i poznaje przystojnego Greka. Niebawem Grek odchodzi, bo nie może dogadać się z rodzicami Dianki, miejscowymi burżujami, którzy handlują pomidorami. Dianka rodzi pięknego syna Żenię i od tego czasu jej życie nabiera sensu. Żenia choć święty nie jest, dla Dianki jest całym światem.

Lena Laguszonkowa  – finalistka Aurory. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy

Informacja o autorce:

Lena Laguszonkowa urodziła się w miejscowości Stanica Ługańska (Ukraina). Absolwentka wydziału historii Ługańskiego Państwowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki. Jeszcze w dzieciństwie podejmowała próby pisania poezji i prozy, ale zniszczyła cały dorobek z tamtego czasu. Debiutowała jako dramatopisarka w 2018 sztuką BAZA, opowiadającą o kobietach i prostytucji, podczas festiwalu „Tydzień sztuki aktualnej” (Тиждень актуальной пьесы).

Współpracuje z Młodym teatrem oraz teatrem PostPlay. Uczestniczy w dwóch warsztatach i współkuratoruje laboratorium Narodowego Stowarzyszenia Teatralnych Działaczy Ukrainy. Laureatka konkursów „Tydzień sztuki aktualnej” (Тиждень актуальной пьесы) i Drama.UA. Dotychczas napisała 8 sztuk. Sztuka pt. „Czapajew i Wasilisa” o dekomunizacji i przemocy wśród nastolatków jest wystawiana w teatrze „Berezil” w Charkowie. W Odessie, w teatrze im. W. Wasilko planowane jest wystawienie musicalu „Plaga” – o pandemii w Londynie w XVII wieku.

Planowane jest także wystawienie sztuki „Hernán Cortés i pozostali” o konkwistadorach i postkolonialnych traumach. Lena Laguszonkowa pracowała nad adaptacją tekstów Bjorgesa, Bułhakowa, Szekspira Marqueza dla teatrów w Kijowie oraz w innych miastach Ukrainy. W niedalekiej przyszłości chciałaby napisać o Ługańsku, gdzie studiowała i mieszkała przez siedem lat, a także o gejszach i nocy św. Bartłomieja.

„Autobiografia na wszelki wypadek” to dokumentalno – fikcyjna historia życia Michała Buszewicza opowiadana przez trzech mężczyzn sprzątających mieszkanie po śmierci autora w 2070 roku.

Mężczyźni wcielają się w przewodników po opowieści pełnej kluczowych momentów z życia bohatera, odgrywając  lub opowiadając sceny począwszy od jego dzieciństwa aż do śmierci. Jak refren powracają wydarzenia kładące się cieniem na kolejnych życiowych etapach.

Autobiografia na wszelki wypadek to dramat o balansowaniu pomiędzy poczuciem bycia przegrywem a przypływach wiary w omnipotencję. To również historia o męskości, którą bohater, jakby od niechcenia, rozczłonkowuje i przygląda się pojedynczym jej aspektom, ukazując absurd kulturowych i społecznych oczekiwań wobec niego jako mężczyzny. Autobiografia nie staje się tu próbą terapeutycznego uporządkowania swojego życia, lecz fantazją na temat stworzenia potencjalnego scenariusza przyszłości tak, by w przeżywaniu jej, być lepiej przygotowanym na niespodziewane. Jednocześnie „życie jak każde inne” staje się zaproszeniem do identyfikacji odbiorcy z bohaterem i przeżycia „życia na brudno”, ot tak, w ramach ćwiczenia.

Michał Buszewicz – finalista Aurory. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy

Informacja o autorze:

Michał Buszewicz (ur. 1986) – dramatopisarz, dramaturg, reżyser. Autor tekstów dla teatru, m.in.: Zbrodnia, Misja, Aktorzy żydowscy, Kilka obcych słów po polsku, Kowboje, Powrót Tamary. Półfinalista
i finalista Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Podejmował także prace prowadzące
o stworzenia scenariusza spektaklu z wykorzystaniem aktorskich improwizacji.

Efektem takiej pracy były Erazm w warszawskim Nowym Teatrze oraz Slow motion w Litewskim Teatrze Narodowym, oba w reżyserii Anny Smolar. Jako dramaturg współpracował z Eweliną Marciniak, Anną Augustynowicz, Janem Klatą, Cezarym Tomaszewskim. Reżyserował autorskie projekty, m. in.: Kwestia techniki, Kibice, Autobiografia na wszelki wypadek i Orfi według własnych scenariuszy, oraz Akademię Pana Kleksa według Jana Brzechwy. W latach 2015-2016 pełnił funkcję kierownika dramaturgów Narodowego Starego Teatru w Krakowie. Wielokrotnie współpracował z organizatorami warsztatów teatralnych i dramaturgicznych dla młodzieży
i dorosłych. Jest członkiem kolektywu artystycznego Instytut Sztuk Performatywnych
w Warszawie.